Bảng ngày giờ tiết khí năm 1605
Tiết khí thực chất là 24 điểm đặc biệt trên quỹ đạo chuyển động của Trái Đất khi quay xung quanh mặt trời. Khi ta chia mặt phẳng thành 360 độ thì tương ứng mỗi một tiết khí cách nhau 15 độ. Ngày bắt đầu một tiết khí là những ngày mặt trời ở các vị trí toạ độ nhất định.
Theo đó, trong một năm có 24 tiết khí theo lịch vạn niên. Đó là những ngày mà mặt trời nằm ở các kinh độ: 0°, 15°, 30°, 45°, 60°, 75°, 90°, 105°, 120°, 135°, 150°, 165°, 180°, 195°, 210°, 225°, 240°, 255°, 270°, 285°, 300°, 315°, 330°, 345° so với Trái Đất.
![24 tiết khí](/images/news/24-tiet-khi.jpg)
Khi ta chia mặt phẳng thành 360 độ thì tương ứng mỗi một tiết khí cách nhau 15 độ
Có 2 yếu tố làm ảnh hưởng tới khoảng cách giữa các tiết khí cạnh nhau:
Vì vậy, khoảng cách giữa 2 tiết khí gần nhau sẽ dao động trong khoảng 14-16 ngày. Ta có thể quan sát kỹ hơn bảng ngày giờ tiết khí năm 1605 dưới đây:
STT | Tháng | Tiết khí | Kinh độ mặt trời | Ngày dương lịch | Ngày âm lịch |
---|---|---|---|---|---|
1 | 12 (Sửu) | Tiểu hàn | 285° | 05.01.1605 10:09 | 16.11.1604 |
2 | Đại hàn | 300° | 20.01.1605 03:42 | 02.12.1604 | |
3 | 1 (Dần) | Lập xuân | 315° | 03.02.1605 22:29 | 16.12.1604 |
4 | Vũ thuỷ | 330° | 18.02.1605 19:13 | 01.01.1605 | |
5 | 2 (Mão) | Kinh trập | 345° | 05.03.1605 18:29 | 16.01.1605 |
6 | Xuân phân | 0° | 20.03.1605 20:41 | 02.02.1605 | |
7 | 3 (Thìn) | Thanh minh | 15° | 05.04.1605 02:05 | 18.02.1605 |
8 | Cốc vũ | 30° | 20.04.1605 10:39 | 03.03.1605 | |
9 | 4 (Tỵ) | Lập Hạ | 45° | 05.05.1605 22:16 | 18.03.1605 |
10 | Tiểu mãn | 60° | 21.05.1605 12:23 | 04.04.1605 | |
11 | 5 (Ngọ) | Mang chủng | 75° | 06.06.1605 04:34 | 20.04.1605 |
12 | Hạ chí | 90° | 21.06.1605 21:51 | 06.05.1605 | |
13 | 6 (Mùi) | Tiểu thử | 105° | 07.07.1605 15:38 | 22.05.1605 |
14 | Đại thử | 120° | 23.07.1605 08:44 | 08.06.1605 | |
15 | 7 (Thân) | Lập thu | 135° | 08.08.1605 00:39 | 24.06.1605 |
16 | Xử thử | 150° | 23.08.1605 14:19 | 10.07.1605 | |
17 | 8 (Dậu) | Bạch lộ | 165° | 08.09.1605 01:28 | 26.07.1605 |
18 | Thu phân | 180° | 23.09.1605 09:26 | 11.08.1605 | |
19 | 9 (Tuất) | Hàn lộ | 195° | 08.10.1605 14:19 | 26.08.1605 |
20 | Sương giáng | 210° | 23.10.1605 15:55 | 12.09.1605 | |
21 | 10 (Hợi) | Lập đông | 225° | 07.11.1605 14:46 | 27.09.1605 |
22 | Tiểu tuyết | 240° | 22.11.1605 11:04 | 12.10.1605 | |
23 | 11 (Tý) | Đại tuyết | 255° | 07.12.1605 05:39 | 27.10.1605 |
24 | Đông chí | 270° | 21.12.1605 23:00 | 12.11.1605 |
Ngày và thời điểm của các tiêt khí trong năm 1605
Ví dụ: ngày Lập Xuân là ngày 4 hoặc mùng 5 tháng 2 dương lịch. Khi đó, mặt trời nằm ở vị trí 315 độ trên mặt phẳng không gian của trái đất mà ta quan sát được. Sau ngày Lập Xuân, kéo dài đến ngày 19 hoặc 20 tháng 2. Khi ấy mặt trời đã chuyển sang vị trí 330 độ, có nghĩa là đã kết thúc tiết Lập Xuân bắt đầu bước vào tiết Vũ Thuỷ.
Có một điều thú vị rằng, hầu hết học giả tại Việt Nam đều cho rằng “tiết” và “khí” là 2 phần riêng biệt. Chúng luôn phiên đan xen lẫn nhau, cứ một “tiết” (trung khí) là lại tới một “khí” (tiết khí), bắt đầu từ tiết lập xuân. Tuy nhiên, để cho dễ hiểu và ứng dụng thì ngày nay chúng ta vẫn thường gọi chung là tiết khí, hoặc ngắn gọn là tiết.