Bảng ngày giờ tiết khí năm 1609
Tiết khí thực chất là 24 điểm đặc biệt trên quỹ đạo chuyển động của Trái Đất khi quay xung quanh mặt trời. Khi ta chia mặt phẳng thành 360 độ thì tương ứng mỗi một tiết khí cách nhau 15 độ. Ngày bắt đầu một tiết khí là những ngày mặt trời ở các vị trí toạ độ nhất định.
Theo đó, trong một năm có 24 tiết khí theo lịch vạn niên. Đó là những ngày mà mặt trời nằm ở các kinh độ: 0°, 15°, 30°, 45°, 60°, 75°, 90°, 105°, 120°, 135°, 150°, 165°, 180°, 195°, 210°, 225°, 240°, 255°, 270°, 285°, 300°, 315°, 330°, 345° so với Trái Đất.
![24 tiết khí](/images/news/24-tiet-khi.jpg)
Khi ta chia mặt phẳng thành 360 độ thì tương ứng mỗi một tiết khí cách nhau 15 độ
Có 2 yếu tố làm ảnh hưởng tới khoảng cách giữa các tiết khí cạnh nhau:
Vì vậy, khoảng cách giữa 2 tiết khí gần nhau sẽ dao động trong khoảng 14-16 ngày. Ta có thể quan sát kỹ hơn bảng ngày giờ tiết khí năm 1609 dưới đây:
STT | Tháng | Tiết khí | Kinh độ mặt trời | Ngày dương lịch | Ngày âm lịch |
---|---|---|---|---|---|
1 | 12 (Sửu) | Tiểu hàn | 285° | 05.01.1609 09:45 | 30.11.1608 |
2 | Đại hàn | 300° | 20.01.1609 03:19 | 15.12.1608 | |
3 | 1 (Dần) | Lập xuân | 315° | 03.02.1609 22:09 | 29.12.1608 |
4 | Vũ thuỷ | 330° | 18.02.1609 18:52 | 15.01.1609 | |
5 | 2 (Mão) | Kinh trập | 345° | 05.03.1609 18:08 | 30.01.1609 |
6 | Xuân phân | 0° | 20.03.1609 20:19 | 15.02.1609 | |
7 | 3 (Thìn) | Thanh minh | 15° | 05.04.1609 01:39 | 02.03.1609 |
8 | Cốc vũ | 30° | 20.04.1609 10:12 | 17.03.1609 | |
9 | 4 (Tỵ) | Lập Hạ | 45° | 05.05.1609 21:42 | 02.04.1609 |
10 | Tiểu mãn | 60° | 21.05.1609 11:50 | 18.04.1609 | |
11 | 5 (Ngọ) | Mang chủng | 75° | 06.06.1609 03:51 | 05.05.1609 |
12 | Hạ chí | 90° | 21.06.1609 21:14 | 20.05.1609 | |
13 | 6 (Mùi) | Tiểu thử | 105° | 07.07.1609 14:50 | 07.06.1609 |
14 | Đại thử | 120° | 23.07.1609 08:05 | 23.06.1609 | |
15 | 7 (Thân) | Lập thu | 135° | 07.08.1609 23:50 | 08.07.1609 |
16 | Xử thử | 150° | 23.08.1609 13:41 | 24.07.1609 | |
17 | 8 (Dậu) | Bạch lộ | 165° | 08.09.1609 00:41 | 11.08.1609 |
18 | Thu phân | 180° | 23.09.1609 08:48 | 26.08.1609 | |
19 | 9 (Tuất) | Hàn lộ | 195° | 08.10.1609 13:33 | 11.09.1609 |
20 | Sương giáng | 210° | 23.10.1609 15:18 | 26.09.1609 | |
21 | 10 (Hợi) | Lập đông | 225° | 07.11.1609 14:02 | 11.10.1609 |
22 | Tiểu tuyết | 240° | 22.11.1609 10:28 | 26.10.1609 | |
23 | 11 (Tý) | Đại tuyết | 255° | 07.12.1609 04:56 | 12.11.1609 |
24 | Đông chí | 270° | 21.12.1609 22:25 | 26.11.1609 |
Ngày và thời điểm của các tiêt khí trong năm 1609
Ví dụ: ngày Lập Xuân là ngày 4 hoặc mùng 5 tháng 2 dương lịch. Khi đó, mặt trời nằm ở vị trí 315 độ trên mặt phẳng không gian của trái đất mà ta quan sát được. Sau ngày Lập Xuân, kéo dài đến ngày 19 hoặc 20 tháng 2. Khi ấy mặt trời đã chuyển sang vị trí 330 độ, có nghĩa là đã kết thúc tiết Lập Xuân bắt đầu bước vào tiết Vũ Thuỷ.
Có một điều thú vị rằng, hầu hết học giả tại Việt Nam đều cho rằng “tiết” và “khí” là 2 phần riêng biệt. Chúng luôn phiên đan xen lẫn nhau, cứ một “tiết” (trung khí) là lại tới một “khí” (tiết khí), bắt đầu từ tiết lập xuân. Tuy nhiên, để cho dễ hiểu và ứng dụng thì ngày nay chúng ta vẫn thường gọi chung là tiết khí, hoặc ngắn gọn là tiết.