Bảng ngày giờ tiết khí năm 1661
Tiết khí thực chất là 24 điểm đặc biệt trên quỹ đạo chuyển động của Trái Đất khi quay xung quanh mặt trời. Khi ta chia mặt phẳng thành 360 độ thì tương ứng mỗi một tiết khí cách nhau 15 độ. Ngày bắt đầu một tiết khí là những ngày mặt trời ở các vị trí toạ độ nhất định.
Theo đó, trong một năm có 24 tiết khí theo lịch vạn niên. Đó là những ngày mà mặt trời nằm ở các kinh độ: 0°, 15°, 30°, 45°, 60°, 75°, 90°, 105°, 120°, 135°, 150°, 165°, 180°, 195°, 210°, 225°, 240°, 255°, 270°, 285°, 300°, 315°, 330°, 345° so với Trái Đất.
![24 tiết khí](/images/news/24-tiet-khi.jpg)
Khi ta chia mặt phẳng thành 360 độ thì tương ứng mỗi một tiết khí cách nhau 15 độ
Có 2 yếu tố làm ảnh hưởng tới khoảng cách giữa các tiết khí cạnh nhau:
Vì vậy, khoảng cách giữa 2 tiết khí gần nhau sẽ dao động trong khoảng 14-16 ngày. Ta có thể quan sát kỹ hơn bảng ngày giờ tiết khí năm 1661 dưới đây:
STT | Tháng | Tiết khí | Kinh độ mặt trời | Ngày dương lịch | Ngày âm lịch |
---|---|---|---|---|---|
1 | 12 (Sửu) | Tiểu hàn | 285° | 05.01.1661 00:27 | 05.12.1660 |
2 | Đại hàn | 300° | 19.01.1661 18:04 | 19.12.1660 | |
3 | 1 (Dần) | Lập xuân | 315° | 03.02.1661 12:44 | 05.01.1661 |
4 | Vũ thuỷ | 330° | 18.02.1661 09:25 | 20.01.1661 | |
5 | 2 (Mão) | Kinh trập | 345° | 05.03.1661 08:27 | 05.02.1661 |
6 | Xuân phân | 0° | 20.03.1661 10:33 | 20.02.1661 | |
7 | 3 (Thìn) | Thanh minh | 15° | 04.04.1661 15:39 | 06.03.1661 |
8 | Cốc vũ | 30° | 20.04.1661 00:06 | 22.03.1661 | |
9 | 4 (Tỵ) | Lập Hạ | 45° | 05.05.1661 11:24 | 07.04.1661 |
10 | Tiểu mãn | 60° | 21.05.1661 01:29 | 23.04.1661 | |
11 | 5 (Ngọ) | Mang chủng | 75° | 05.06.1661 17:24 | 09.05.1661 |
12 | Hạ chí | 90° | 21.06.1661 10:45 | 25.05.1661 | |
13 | 6 (Mùi) | Tiểu thử | 105° | 07.07.1661 04:22 | 12.06.1661 |
14 | Đại thử | 120° | 22.07.1661 21:39 | 27.06.1661 | |
15 | 7 (Thân) | Lập thu | 135° | 07.08.1661 13:31 | 13.07.1661 |
16 | Xử thử | 150° | 23.08.1661 03:26 | 29.07.1661 | |
17 | 8 (Dậu) | Bạch lộ | 165° | 07.09.1661 14:37 | 14.08.1661 |
18 | Thu phân | 180° | 22.09.1661 22:50 | 29.08.1661 | |
19 | 9 (Tuất) | Hàn lộ | 195° | 08.10.1661 03:49 | 16.08N.1661 |
20 | Sương giáng | 210° | 23.10.1661 05:40 | 01.09.1661 | |
21 | 10 (Hợi) | Lập đông | 225° | 07.11.1661 04:37 | 16.09.1661 |
22 | Tiểu tuyết | 240° | 22.11.1661 01:06 | 01.10.1661 | |
23 | 11 (Tý) | Đại tuyết | 255° | 06.12.1661 19:45 | 15.10.1661 |
24 | Đông chí | 270° | 21.12.1661 13:14 | 01.11.1661 |
Ngày và thời điểm của các tiêt khí trong năm 1661
Ví dụ: ngày Lập Xuân là ngày 4 hoặc mùng 5 tháng 2 dương lịch. Khi đó, mặt trời nằm ở vị trí 315 độ trên mặt phẳng không gian của trái đất mà ta quan sát được. Sau ngày Lập Xuân, kéo dài đến ngày 19 hoặc 20 tháng 2. Khi ấy mặt trời đã chuyển sang vị trí 330 độ, có nghĩa là đã kết thúc tiết Lập Xuân bắt đầu bước vào tiết Vũ Thuỷ.
Có một điều thú vị rằng, hầu hết học giả tại Việt Nam đều cho rằng “tiết” và “khí” là 2 phần riêng biệt. Chúng luôn phiên đan xen lẫn nhau, cứ một “tiết” (trung khí) là lại tới một “khí” (tiết khí), bắt đầu từ tiết lập xuân. Tuy nhiên, để cho dễ hiểu và ứng dụng thì ngày nay chúng ta vẫn thường gọi chung là tiết khí, hoặc ngắn gọn là tiết.