Bảng ngày giờ tiết khí năm 1715
Tiết khí thực chất là 24 điểm đặc biệt trên quỹ đạo chuyển động của Trái Đất khi quay xung quanh mặt trời. Khi ta chia mặt phẳng thành 360 độ thì tương ứng mỗi một tiết khí cách nhau 15 độ. Ngày bắt đầu một tiết khí là những ngày mặt trời ở các vị trí toạ độ nhất định.
Theo đó, trong một năm có 24 tiết khí theo lịch vạn niên. Đó là những ngày mà mặt trời nằm ở các kinh độ: 0°, 15°, 30°, 45°, 60°, 75°, 90°, 105°, 120°, 135°, 150°, 165°, 180°, 195°, 210°, 225°, 240°, 255°, 270°, 285°, 300°, 315°, 330°, 345° so với Trái Đất.
![24 tiết khí](/images/news/24-tiet-khi.jpg)
Khi ta chia mặt phẳng thành 360 độ thì tương ứng mỗi một tiết khí cách nhau 15 độ
Có 2 yếu tố làm ảnh hưởng tới khoảng cách giữa các tiết khí cạnh nhau:
Vì vậy, khoảng cách giữa 2 tiết khí gần nhau sẽ dao động trong khoảng 14-16 ngày. Ta có thể quan sát kỹ hơn bảng ngày giờ tiết khí năm 1715 dưới đây:
STT | Tháng | Tiết khí | Kinh độ mặt trời | Ngày dương lịch | Ngày âm lịch |
---|---|---|---|---|---|
1 | 12 (Sửu) | Tiểu hàn | 285° | 06.01.1715 03:13 | 02.12.1714 |
2 | Đại hàn | 300° | 20.01.1715 20:45 | 16.12.1714 | |
3 | 1 (Dần) | Lập xuân | 315° | 04.02.1715 15:25 | 01.01.1715 |
4 | Vũ thuỷ | 330° | 19.02.1715 11:56 | 16.01.1715 | |
5 | 2 (Mão) | Kinh trập | 345° | 06.03.1715 10:52 | 02.02.1715 |
6 | Xuân phân | 0° | 21.03.1715 12:42 | 17.02.1715 | |
7 | 3 (Thìn) | Thanh minh | 15° | 05.04.1715 17:38 | 02.03.1715 |
8 | Cốc vũ | 30° | 21.04.1715 01:49 | 18.03.1715 | |
9 | 4 (Tỵ) | Lập Hạ | 45° | 06.05.1715 12:56 | 04.04.1715 |
10 | Tiểu mãn | 60° | 22.05.1715 02:47 | 20.04.1715 | |
11 | 5 (Ngọ) | Mang chủng | 75° | 06.06.1715 18:33 | 05.05.1715 |
12 | Hạ chí | 90° | 22.06.1715 11:47 | 21.05.1715 | |
13 | 6 (Mùi) | Tiểu thử | 105° | 08.07.1715 05:20 | 08.06.1715 |
14 | Đại thử | 120° | 23.07.1715 22:40 | 23.06.1715 | |
15 | 7 (Thân) | Lập thu | 135° | 08.08.1715 14:35 | 10.07.1715 |
16 | Xử thử | 150° | 24.08.1715 04:40 | 26.07.1715 | |
17 | 8 (Dậu) | Bạch lộ | 165° | 08.09.1715 16:00 | 11.08.1715 |
18 | Thu phân | 180° | 24.09.1715 00:30 | 27.08.1715 | |
19 | 9 (Tuất) | Hàn lộ | 195° | 09.10.1715 05:40 | 13.09.1715 |
20 | Sương giáng | 210° | 24.10.1715 07:47 | 28.09.1715 | |
21 | 10 (Hợi) | Lập đông | 225° | 08.11.1715 06:53 | 13.10.1715 |
22 | Tiểu tuyết | 240° | 23.11.1715 03:37 | 28.10.1715 | |
23 | 11 (Tý) | Đại tuyết | 255° | 07.12.1715 22:20 | 12.11.1715 |
24 | Đông chí | 270° | 22.12.1715 15:58 | 27.11.1715 |
Ngày và thời điểm của các tiêt khí trong năm 1715
Ví dụ: ngày Lập Xuân là ngày 4 hoặc mùng 5 tháng 2 dương lịch. Khi đó, mặt trời nằm ở vị trí 315 độ trên mặt phẳng không gian của trái đất mà ta quan sát được. Sau ngày Lập Xuân, kéo dài đến ngày 19 hoặc 20 tháng 2. Khi ấy mặt trời đã chuyển sang vị trí 330 độ, có nghĩa là đã kết thúc tiết Lập Xuân bắt đầu bước vào tiết Vũ Thuỷ.
Có một điều thú vị rằng, hầu hết học giả tại Việt Nam đều cho rằng “tiết” và “khí” là 2 phần riêng biệt. Chúng luôn phiên đan xen lẫn nhau, cứ một “tiết” (trung khí) là lại tới một “khí” (tiết khí), bắt đầu từ tiết lập xuân. Tuy nhiên, để cho dễ hiểu và ứng dụng thì ngày nay chúng ta vẫn thường gọi chung là tiết khí, hoặc ngắn gọn là tiết.