Bảng ngày giờ tiết khí năm 1721
Tiết khí thực chất là 24 điểm đặc biệt trên quỹ đạo chuyển động của Trái Đất khi quay xung quanh mặt trời. Khi ta chia mặt phẳng thành 360 độ thì tương ứng mỗi một tiết khí cách nhau 15 độ. Ngày bắt đầu một tiết khí là những ngày mặt trời ở các vị trí toạ độ nhất định.
Theo đó, trong một năm có 24 tiết khí theo lịch vạn niên. Đó là những ngày mà mặt trời nằm ở các kinh độ: 0°, 15°, 30°, 45°, 60°, 75°, 90°, 105°, 120°, 135°, 150°, 165°, 180°, 195°, 210°, 225°, 240°, 255°, 270°, 285°, 300°, 315°, 330°, 345° so với Trái Đất.
![24 tiết khí](/images/news/24-tiet-khi.jpg)
Khi ta chia mặt phẳng thành 360 độ thì tương ứng mỗi một tiết khí cách nhau 15 độ
Có 2 yếu tố làm ảnh hưởng tới khoảng cách giữa các tiết khí cạnh nhau:
Vì vậy, khoảng cách giữa 2 tiết khí gần nhau sẽ dao động trong khoảng 14-16 ngày. Ta có thể quan sát kỹ hơn bảng ngày giờ tiết khí năm 1721 dưới đây:
STT | Tháng | Tiết khí | Kinh độ mặt trời | Ngày dương lịch | Ngày âm lịch |
---|---|---|---|---|---|
1 | 12 (Sửu) | Tiểu hàn | 285° | 05.01.1721 14:15 | 08.12.1720 |
2 | Đại hàn | 300° | 20.01.1721 07:50 | 23.12.1720 | |
3 | 1 (Dần) | Lập xuân | 315° | 04.02.1721 02:23 | 08.01.1721 |
4 | Vũ thuỷ | 330° | 18.02.1721 22:57 | 22.01.1721 | |
5 | 2 (Mão) | Kinh trập | 345° | 05.03.1721 21:47 | 08.02.1721 |
6 | Xuân phân | 0° | 20.03.1721 23:41 | 23.02.1721 | |
7 | 3 (Thìn) | Thanh minh | 15° | 05.04.1721 04:33 | 09.03.1721 |
8 | Cốc vũ | 30° | 20.04.1721 12:47 | 24.03.1721 | |
9 | 4 (Tỵ) | Lập Hạ | 45° | 05.05.1721 23:52 | 10.04.1721 |
10 | Tiểu mãn | 60° | 21.05.1721 13:46 | 26.04.1721 | |
11 | 5 (Ngọ) | Mang chủng | 75° | 06.06.1721 05:34 | 12.05.1721 |
12 | Hạ chí | 90° | 21.06.1721 22:49 | 27.05.1721 | |
13 | 6 (Mùi) | Tiểu thử | 105° | 07.07.1721 16:27 | 13.06.1721 |
14 | Đại thử | 120° | 23.07.1721 09:44 | 29.06.1721 | |
15 | 7 (Thân) | Lập thu | 135° | 08.08.1721 01:45 | 16.06N.1721 |
16 | Xử thử | 150° | 23.08.1721 15:45 | 01.07.1721 | |
17 | 8 (Dậu) | Bạch lộ | 165° | 08.09.1721 03:11 | 17.07.1721 |
18 | Thu phân | 180° | 23.09.1721 11:34 | 03.08.1721 | |
19 | 9 (Tuất) | Hàn lộ | 195° | 08.10.1721 16:49 | 18.08.1721 |
20 | Sương giáng | 210° | 23.10.1721 18:49 | 03.09.1721 | |
21 | 10 (Hợi) | Lập đông | 225° | 07.11.1721 17:59 | 18.09.1721 |
22 | Tiểu tuyết | 240° | 22.11.1721 14:35 | 04.10.1721 | |
23 | 11 (Tý) | Đại tuyết | 255° | 07.12.1721 09:23 | 19.10.1721 |
24 | Đông chí | 270° | 22.12.1721 02:53 | 04.11.1721 |
Ngày và thời điểm của các tiêt khí trong năm 1721
Ví dụ: ngày Lập Xuân là ngày 4 hoặc mùng 5 tháng 2 dương lịch. Khi đó, mặt trời nằm ở vị trí 315 độ trên mặt phẳng không gian của trái đất mà ta quan sát được. Sau ngày Lập Xuân, kéo dài đến ngày 19 hoặc 20 tháng 2. Khi ấy mặt trời đã chuyển sang vị trí 330 độ, có nghĩa là đã kết thúc tiết Lập Xuân bắt đầu bước vào tiết Vũ Thuỷ.
Có một điều thú vị rằng, hầu hết học giả tại Việt Nam đều cho rằng “tiết” và “khí” là 2 phần riêng biệt. Chúng luôn phiên đan xen lẫn nhau, cứ một “tiết” (trung khí) là lại tới một “khí” (tiết khí), bắt đầu từ tiết lập xuân. Tuy nhiên, để cho dễ hiểu và ứng dụng thì ngày nay chúng ta vẫn thường gọi chung là tiết khí, hoặc ngắn gọn là tiết.