Bảng ngày giờ tiết khí năm 1965
Tiết khí thực chất là 24 điểm đặc biệt trên quỹ đạo chuyển động của Trái Đất khi quay xung quanh mặt trời. Khi ta chia mặt phẳng thành 360 độ thì tương ứng mỗi một tiết khí cách nhau 15 độ. Ngày bắt đầu một tiết khí là những ngày mặt trời ở các vị trí toạ độ nhất định.
Theo đó, trong một năm có 24 tiết khí theo lịch vạn niên. Đó là những ngày mà mặt trời nằm ở các kinh độ: 0°, 15°, 30°, 45°, 60°, 75°, 90°, 105°, 120°, 135°, 150°, 165°, 180°, 195°, 210°, 225°, 240°, 255°, 270°, 285°, 300°, 315°, 330°, 345° so với Trái Đất.
Khi ta chia mặt phẳng thành 360 độ thì tương ứng mỗi một tiết khí cách nhau 15 độ
Có 2 yếu tố làm ảnh hưởng tới khoảng cách giữa các tiết khí cạnh nhau:
Vì vậy, khoảng cách giữa 2 tiết khí gần nhau sẽ dao động trong khoảng 14-16 ngày. Ta có thể quan sát kỹ hơn bảng ngày giờ tiết khí năm 1965 dưới đây:
STT | Tháng | Tiết khí | Kinh độ mặt trời | Ngày dương lịch | Ngày âm lịch |
---|---|---|---|---|---|
1 | 12 (Sửu) | Tiểu hàn | 285° | 05.01.1965 20:01 | 03.12.1964 |
2 | Đại hàn | 300° | 20.01.1965 13:28 | 18.12.1964 | |
3 | 1 (Dần) | Lập xuân | 315° | 04.02.1965 07:45 | 04.01.1965 |
4 | Vũ thuỷ | 330° | 19.02.1965 03:47 | 19.01.1965 | |
5 | 2 (Mão) | Kinh trập | 345° | 06.03.1965 02:00 | 04.02.1965 |
6 | Xuân phân | 0° | 21.03.1965 03:04 | 19.02.1965 | |
7 | 3 (Thìn) | Thanh minh | 15° | 05.04.1965 07:06 | 04.03.1965 |
8 | Cốc vũ | 30° | 20.04.1965 14:26 | 19.03.1965 | |
9 | 4 (Tỵ) | Lập Hạ | 45° | 06.05.1965 00:41 | 06.04.1965 |
10 | Tiểu mãn | 60° | 21.05.1965 13:50 | 21.04.1965 | |
11 | 5 (Ngọ) | Mang chủng | 75° | 06.06.1965 05:02 | 07.05.1965 |
12 | Hạ chí | 90° | 21.06.1965 21:55 | 22.05.1965 | |
13 | 6 (Mùi) | Tiểu thử | 105° | 07.07.1965 15:20 | 09.06.1965 |
14 | Đại thử | 120° | 23.07.1965 08:47 | 25.06.1965 | |
15 | 7 (Thân) | Lập thu | 135° | 08.08.1965 01:04 | 12.07.1965 |
16 | Xử thử | 150° | 23.08.1965 15:42 | 27.07.1965 | |
17 | 8 (Dậu) | Bạch lộ | 165° | 08.09.1965 03:47 | 13.08.1965 |
18 | Thu phân | 180° | 23.09.1965 13:05 | 28.08.1965 | |
19 | 9 (Tuất) | Hàn lộ | 195° | 08.10.1965 19:10 | 14.09.1965 |
20 | Sương giáng | 210° | 23.10.1965 22:09 | 29.09.1965 | |
21 | 10 (Hợi) | Lập đông | 225° | 07.11.1965 22:05 | 15.10.1965 |
22 | Tiểu tuyết | 240° | 22.11.1965 19:28 | 30.10.1965 | |
23 | 11 (Tý) | Đại tuyết | 255° | 07.12.1965 14:45 | 15.11.1965 |
24 | Đông chí | 270° | 22.12.1965 08:40 | 30.11.1965 |
Ngày và thời điểm của các tiêt khí trong năm 1965
Ví dụ: ngày Lập Xuân là ngày 4 hoặc mùng 5 tháng 2 dương lịch. Khi đó, mặt trời nằm ở vị trí 315 độ trên mặt phẳng không gian của trái đất mà ta quan sát được. Sau ngày Lập Xuân, kéo dài đến ngày 19 hoặc 20 tháng 2. Khi ấy mặt trời đã chuyển sang vị trí 330 độ, có nghĩa là đã kết thúc tiết Lập Xuân bắt đầu bước vào tiết Vũ Thuỷ.
Có một điều thú vị rằng, hầu hết học giả tại Việt Nam đều cho rằng “tiết” và “khí” là 2 phần riêng biệt. Chúng luôn phiên đan xen lẫn nhau, cứ một “tiết” (trung khí) là lại tới một “khí” (tiết khí), bắt đầu từ tiết lập xuân. Tuy nhiên, để cho dễ hiểu và ứng dụng thì ngày nay chúng ta vẫn thường gọi chung là tiết khí, hoặc ngắn gọn là tiết.