Bảng ngày giờ các tiết khí năm 1861

Bảng ngày giờ tiết khí năm 1861

Tiết khí thực chất là 24 điểm đặc biệt trên quỹ đạo chuyển động của Trái Đất khi quay xung quanh mặt trời. Khi ta chia mặt phẳng thành 360 độ thì tương ứng mỗi một tiết khí cách nhau 15 độ. Ngày bắt đầu một tiết khí là những ngày mặt trời ở các vị trí toạ độ nhất định.

Theo đó, trong một năm có 24 tiết khí theo lịch vạn niên. Đó là những ngày mà mặt trời nằm ở các kinh độ: 0°, 15°, 30°, 45°, 60°, 75°, 90°, 105°, 120°, 135°, 150°, 165°, 180°, 195°, 210°, 225°, 240°, 255°, 270°, 285°, 300°, 315°, 330°, 345° so với Trái Đất.

24 tiết khí

Khi ta chia mặt phẳng thành 360 độ thì tương ứng mỗi một tiết khí cách nhau 15 độ

Có 2 yếu tố làm ảnh hưởng tới khoảng cách giữa các tiết khí cạnh nhau:

Vì vậy, khoảng cách giữa 2 tiết khí gần nhau sẽ dao động trong khoảng 14-16 ngày. Ta có thể quan sát kỹ hơn bảng ngày giờ tiết khí năm 1861 dưới đây:

STT Tháng Tiết khí Kinh độ mặt trời Ngày dương lịch Ngày âm lịch
1 12 (Sửu) Tiểu hàn 285° 05.01.1861 13:56 25.11.1860
2 Đại hàn 300° 20.01.1861 07:16 10.12.1860
3 1 (Dần) Lập xuân 315° 04.02.1861 01:48 25.12.1860
4 Vũ thuỷ 330° 18.02.1861 21:53 09.01.1861
5 2 (Mão) Kinh trập 345° 05.03.1861 20:30 24.01.1861
6 Xuân phân 20.03.1861 21:46 10.02.1861
7 3 (Thìn) Thanh minh 15° 05.04.1861 02:18 26.02.1861
8 Cốc vũ 30° 20.04.1861 09:52 11.03.1861
9 4 (Tỵ) Lập Hạ 45° 05.05.1861 20:39 26.03.1861
10 Tiểu mãn 60° 21.05.1861 10:00 12.04.1861
11 5 (Ngọ) Mang chủng 75° 06.06.1861 01:36 28.04.1861
12 Hạ chí 90° 21.06.1861 18:33 14.05.1861
13 6 (Mùi) Tiểu thử 105° 07.07.1861 12:10 30.05.1861
14 Đại thử 120° 23.07.1861 05:29 16.06.1861
15 7 (Thân) Lập thu 135° 07.08.1861 21:41 02.07.1861
16 Xử thử 150° 23.08.1861 12:02 18.07.1861
17 8 (Dậu) Bạch lộ 165° 07.09.1861 23:49 03.08.1861
18 Thu phân 180° 23.09.1861 08:46 19.08.1861
19 9 (Tuất) Hàn lộ 195° 08.10.1861 14:26 05.09.1861
20 Sương giáng 210° 23.10.1861 17:04 20.09.1861
21 10 (Hợi) Lập đông 225° 07.11.1861 16:36 06.10.1861
22 Tiểu tuyết 240° 22.11.1861 13:44 21.10.1861
23 11 (Tý) Đại tuyết 255° 07.12.1861 08:43 06.11.1861
24 Đông chí 270° 22.12.1861 02:33 21.11.1861

Ngày và thời điểm của các tiêt khí trong năm 1861

Ví dụ: ngày Lập Xuân là ngày 4 hoặc mùng 5 tháng 2 dương lịch. Khi đó, mặt trời nằm ở vị trí 315 độ trên mặt phẳng không gian của trái đất mà ta quan sát được. Sau ngày Lập Xuân, kéo dài đến ngày 19 hoặc 20 tháng 2. Khi ấy mặt trời đã chuyển sang vị trí 330 độ, có nghĩa là đã kết thúc tiết Lập Xuân bắt đầu bước vào tiết Vũ Thuỷ.

Có một điều thú vị rằng, hầu hết học giả tại Việt Nam đều cho rằng “tiết” và “khí” là 2 phần riêng biệt. Chúng luôn phiên đan xen lẫn nhau, cứ một “tiết” (trung khí) là lại tới một “khí” (tiết khí), bắt đầu từ tiết lập xuân. Tuy nhiên, để cho dễ hiểu và ứng dụng thì ngày nay chúng ta vẫn thường gọi chung là tiết khí, hoặc ngắn gọn là tiết.