Bảng ngày giờ tiết khí năm 1321
Tiết khí thực chất là 24 điểm đặc biệt trên quỹ đạo chuyển động của Trái Đất khi quay xung quanh mặt trời. Khi ta chia mặt phẳng thành 360 độ thì tương ứng mỗi một tiết khí cách nhau 15 độ. Ngày bắt đầu một tiết khí là những ngày mặt trời ở các vị trí toạ độ nhất định.
Theo đó, trong một năm có 24 tiết khí theo lịch vạn niên. Đó là những ngày mà mặt trời nằm ở các kinh độ: 0°, 15°, 30°, 45°, 60°, 75°, 90°, 105°, 120°, 135°, 150°, 165°, 180°, 195°, 210°, 225°, 240°, 255°, 270°, 285°, 300°, 315°, 330°, 345° so với Trái Đất.

Khi ta chia mặt phẳng thành 360 độ thì tương ứng mỗi một tiết khí cách nhau 15 độ
Có 2 yếu tố làm ảnh hưởng tới khoảng cách giữa các tiết khí cạnh nhau:
Vì vậy, khoảng cách giữa 2 tiết khí gần nhau sẽ dao động trong khoảng 14-16 ngày. Ta có thể quan sát kỹ hơn bảng ngày giờ tiết khí năm 1321 dưới đây:
STT | Tháng | Tiết khí | Kinh độ mặt trời | Ngày dương lịch | Ngày âm lịch |
---|---|---|---|---|---|
1 | 12 (Sửu) | Tiểu hàn | 285° | 28.12.1320 11:03 | 28.11.1320 |
2 | Đại hàn | 300° | 12.01.1321 04:48 | 14.12.1320 | |
3 | 1 (Dần) | Lập xuân | 315° | 27.01.1321 00:09 | 29.12.1320 |
4 | Vũ thuỷ | 330° | 10.02.1321 21:33 | 13.01.1321 | |
5 | 2 (Mão) | Kinh trập | 345° | 25.02.1321 21:44 | 28.01.1321 |
6 | Xuân phân | 0° | 13.03.1321 00:55 | 14.02.1321 | |
7 | 3 (Thìn) | Thanh minh | 15° | 28.03.1321 07:22 | 29.02.1321 |
8 | Cốc vũ | 30° | 12.04.1321 16:58 | 15.03.1321 | |
9 | 4 (Tỵ) | Lập Hạ | 45° | 28.04.1321 05:28 | 01.04.1321 |
10 | Tiểu mãn | 60° | 13.05.1321 20:24 | 16.04.1321 | |
11 | 5 (Ngọ) | Mang chủng | 75° | 29.05.1321 13:02 | 02.05.1321 |
12 | Hạ chí | 90° | 14.06.1321 06:42 | 18.05.1321 | |
13 | 6 (Mùi) | Tiểu thử | 105° | 30.06.1321 00:19 | 05.06.1321 |
14 | Đại thử | 120° | 15.07.1321 17:17 | 20.06.1321 | |
15 | 7 (Thân) | Lập thu | 135° | 31.07.1321 08:28 | 07.07.1321 |
16 | Xử thử | 150° | 15.08.1321 21:31 | 22.07.1321 | |
17 | 8 (Dậu) | Bạch lộ | 165° | 31.08.1321 07:34 | 08.08.1321 |
18 | Thu phân | 180° | 15.09.1321 14:39 | 23.08.1321 | |
19 | 9 (Tuất) | Hàn lộ | 195° | 30.09.1321 18:20 | 09.09.1321 |
20 | Sương giáng | 210° | 15.10.1321 19:06 | 24.09.1321 | |
21 | 10 (Hợi) | Lập đông | 225° | 30.10.1321 16:55 | 09.10.1321 |
22 | Tiểu tuyết | 240° | 14.11.1321 12:39 | 24.10.1321 | |
23 | 11 (Tý) | Đại tuyết | 255° | 29.11.1321 06:36 | 10.11.1321 |
24 | Đông chí | 270° | 13.12.1321 23:50 | 24.11.1321 |
Ngày và thời điểm của các tiêt khí trong năm 1321
Ví dụ: ngày Lập Xuân là ngày 4 hoặc mùng 5 tháng 2 dương lịch. Khi đó, mặt trời nằm ở vị trí 315 độ trên mặt phẳng không gian của trái đất mà ta quan sát được. Sau ngày Lập Xuân, kéo dài đến ngày 19 hoặc 20 tháng 2. Khi ấy mặt trời đã chuyển sang vị trí 330 độ, có nghĩa là đã kết thúc tiết Lập Xuân bắt đầu bước vào tiết Vũ Thuỷ.
Có một điều thú vị rằng, hầu hết học giả tại Việt Nam đều cho rằng “tiết” và “khí” là 2 phần riêng biệt. Chúng luôn phiên đan xen lẫn nhau, cứ một “tiết” (trung khí) là lại tới một “khí” (tiết khí), bắt đầu từ tiết lập xuân. Tuy nhiên, để cho dễ hiểu và ứng dụng thì ngày nay chúng ta vẫn thường gọi chung là tiết khí, hoặc ngắn gọn là tiết.