Bảng ngày giờ tiết khí năm 1403
Tiết khí thực chất là 24 điểm đặc biệt trên quỹ đạo chuyển động của Trái Đất khi quay xung quanh mặt trời. Khi ta chia mặt phẳng thành 360 độ thì tương ứng mỗi một tiết khí cách nhau 15 độ. Ngày bắt đầu một tiết khí là những ngày mặt trời ở các vị trí toạ độ nhất định.
Theo đó, trong một năm có 24 tiết khí theo lịch vạn niên. Đó là những ngày mà mặt trời nằm ở các kinh độ: 0°, 15°, 30°, 45°, 60°, 75°, 90°, 105°, 120°, 135°, 150°, 165°, 180°, 195°, 210°, 225°, 240°, 255°, 270°, 285°, 300°, 315°, 330°, 345° so với Trái Đất.

Khi ta chia mặt phẳng thành 360 độ thì tương ứng mỗi một tiết khí cách nhau 15 độ
Có 2 yếu tố làm ảnh hưởng tới khoảng cách giữa các tiết khí cạnh nhau:
Vì vậy, khoảng cách giữa 2 tiết khí gần nhau sẽ dao động trong khoảng 14-16 ngày. Ta có thể quan sát kỹ hơn bảng ngày giờ tiết khí năm 1403 dưới đây:
STT | Tháng | Tiết khí | Kinh độ mặt trời | Ngày dương lịch | Ngày âm lịch |
---|---|---|---|---|---|
1 | 12 (Sửu) | Tiểu hàn | 285° | 28.12.1402 08:59 | 05.12.1402 |
2 | Đại hàn | 300° | 12.01.1403 02:45 | 20.12.1402 | |
3 | 1 (Dần) | Lập xuân | 315° | 26.01.1403 21:50 | 04.01.1403 |
4 | Vũ thuỷ | 330° | 10.02.1403 19:07 | 19.01.1403 | |
5 | 2 (Mão) | Kinh trập | 345° | 25.02.1403 18:57 | 05.02.1403 |
6 | Xuân phân | 0° | 12.03.1403 21:57 | 20.02.1403 | |
7 | 3 (Thìn) | Thanh minh | 15° | 28.03.1403 04:01 | 06.03.1403 |
8 | Cốc vũ | 30° | 12.04.1403 13:26 | 21.03.1403 | |
9 | 4 (Tỵ) | Lập Hạ | 45° | 28.04.1403 01:37 | 08.04.1403 |
10 | Tiểu mãn | 60° | 13.05.1403 16:25 | 23.04.1403 | |
11 | 5 (Ngọ) | Mang chủng | 75° | 29.05.1403 08:52 | 09.05.1403 |
12 | Hạ chí | 90° | 14.06.1403 02:30 | 25.05.1403 | |
13 | 6 (Mùi) | Tiểu thử | 105° | 29.06.1403 20:08 | 10.06.1403 |
14 | Đại thử | 120° | 15.07.1403 13:11 | 26.06.1403 | |
15 | 7 (Thân) | Lập thu | 135° | 31.07.1403 04:34 | 13.07.1403 |
16 | Xử thử | 150° | 15.08.1403 17:48 | 28.07.1403 | |
17 | 8 (Dậu) | Bạch lộ | 165° | 31.08.1403 04:10 | 14.08.1403 |
18 | Thu phân | 180° | 15.09.1403 11:29 | 29.08.1403 | |
19 | 9 (Tuất) | Hàn lộ | 195° | 30.09.1403 15:32 | 15.09.1403 |
20 | Sương giáng | 210° | 15.10.1403 16:29 | 30.09.1403 | |
21 | 10 (Hợi) | Lập đông | 225° | 30.10.1403 14:37 | 15.10.1403 |
22 | Tiểu tuyết | 240° | 14.11.1403 10:28 | 30.10.1403 | |
23 | 11 (Tý) | Đại tuyết | 255° | 29.11.1403 04:37 | 15.11.1403 |
24 | Đông chí | 270° | 13.12.1403 21:50 | 29.11.1403 |
Ngày và thời điểm của các tiêt khí trong năm 1403
Ví dụ: ngày Lập Xuân là ngày 4 hoặc mùng 5 tháng 2 dương lịch. Khi đó, mặt trời nằm ở vị trí 315 độ trên mặt phẳng không gian của trái đất mà ta quan sát được. Sau ngày Lập Xuân, kéo dài đến ngày 19 hoặc 20 tháng 2. Khi ấy mặt trời đã chuyển sang vị trí 330 độ, có nghĩa là đã kết thúc tiết Lập Xuân bắt đầu bước vào tiết Vũ Thuỷ.
Có một điều thú vị rằng, hầu hết học giả tại Việt Nam đều cho rằng “tiết” và “khí” là 2 phần riêng biệt. Chúng luôn phiên đan xen lẫn nhau, cứ một “tiết” (trung khí) là lại tới một “khí” (tiết khí), bắt đầu từ tiết lập xuân. Tuy nhiên, để cho dễ hiểu và ứng dụng thì ngày nay chúng ta vẫn thường gọi chung là tiết khí, hoặc ngắn gọn là tiết.